Crew Resource Managament (CRM)
EKİP KAYNAK YÖNETİMİ (EKY)
Eldeki insan, bilgi, zaman ve donanım gibi kaynakların etkin bir şekilde kullanılarak uçuş faaliyetlerinin emniyetli bir biçimde gerçekleştirilmesi olarak tanımlanabilir.
-
Ekip: Kokpit ve kabin ekibi, hava trafik kontrolörleri, harekât uzmanları ve bakım personeli.
-
Kaynak: İnsan, bilgi, zaman ve donanımı.
-
Yönetim: Eldeki kaynakların planlanması, örgütlenmesi, yönetilmesi (liderlik, güdüleme ve iletişim), koordine edilmesi ve kontrol edilmesi.
EKİP KAYNAK YÖNETİMİNİN GELİŞİMİ VE SAFHALARI
EKY ’nin geçmişteki kökleri, havacılık endüstrisinin gelişmiş olduğu Amerika Birleşik Devletlerinde, 1979 yılında NASA tarafından desteklenen, “Kokpit Kaynak Yönetimi” projesine dayanmaktadır. Bu proje kapsamında yapılan araştırmada, insan kaynaklı kazaların oluşmasındaki büyük yanlışların kişiler arası iletişim, karar verme ve liderlik alanlarında olduğu ortaya konmuştur.
27 Mart 1977 tarihinde Tenerife kazası CRM’ın en acı örneklerden biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu kazanın temelinde “acele et sendromu” ve iletişim hataları yer almaktadır. Meydanın sis yüzünden kapanması endişesiyle ve pilotlarında mesai süreleriyle ilgili endişeleri bu kazayı kaçınılmaz kılmıştır. Pilotların kuleden kalkış izni almadan hareket etmesiyle kaza gerçekleşmiştir. Kazada 583 kişi hayatını kaybetmiştir.
CRM(EKY), Cockpit Resource Management olarak emniyetli bir uçuş için kokpitteki kaynakların yönetimini içerdiği ilk andan günümüze daha çok gelişerek kokpit ekibi, kabin ekibi, teknisyenler, uçuş mühendisleri, yer görevlileri, dispatcherlar, uçağın teknik donanımları gibi daha çok uçuş güvenliğini etkileyebilecek birimleri de dahil ederek ‘Crew Resource Management’ olarak tanımlanmıştır.
EKY EĞİTİMİ
EKY eğitim programlarının bir ekibin üyesi olma usullerini içermesi, insan hatalarını azaltması, olayları analiz etme ve doğru kararlar verebilme, gerekli olan tüm kaynakların farkına vararak onları kullanabilme ve tüm bunları zaman baskısının yarattığı stres altında yapabilme becerilerinin kazanılması ve böylece uçak kazalarının önlenmesi konusunda katkı sağlaması hedeflenmektedir.
İnsanlarda farkındalık yaratan davranış değişikliğine yol açması gereken eğitimi geliştirme süreci başlamıştır. İlk kapsamlı eğitim programı 1981 yılında United Airlines tarafından başlatılmıştır. Seminerlerden oluşan bu eğitim tamamıyla psikologların katılımı ile etkinleştirilmiştir.
EKİP KAYNAK YÖNETİMİNDE BECERİLER
İnsanın hatalı uygulamaların azaltılmasına ve insan faktörünün daha iyi anlaşılmasına yönelik olarak geliştirilen Shell modelini değerlendirdiğimizde,
-
Software (Prosedür)
-
Hardware (Makine)
-
Environment (Çevre)
-
Liveware (İnsan)
EKY’ nin programının içerisinde yer alan beceriler; donanım, yazılım, çevre insan ile bilgiyi içeren tüm kaynakların, uçuş görevinin etkinliği ve emniyetini artırmak amacıyla optimum olarak kullanılması ve yönetilmesi, uçuş emniyetini artırmak ve kaza oranlarını azaltmak hedeflerine yönelik olarak ortaya konulan becerilerdir. İyi organize edilmiş davranışları içeren bu becerilerin hedefi, insan performansını en iyi şekilde kullanarak emniyetli uçuş görevleri yapmaktır.
İnsan (liveware) faktörünün kavramsal bir modeli vardır ve modelin merkezinde insan bulunur. Kısaca İNSAN’ ın diğer birimlerle ilişkilerini ele alır;
İnsan-Çevre ilişkileri
İnsan-Makine ilişkileri
İnsan-Prosedür ilişkileri
İnsan-İnsan ilişkileri
Bizim üzerinde özellikle durmamız gereken EKY ’in İnsan-İnsan ilişkilerine yaklaşımıdır.
-
Stres Yönetimi
-
Karar Verme
-
Çatışma Yönetimi
-
Ekip Çalışmasına Yatkınlık
-
Liderlik Özelliği
-
Duygusal Dayanıklılık
-
Özgüven
-
İfade ve İletişim Becerileri
-
Risk Yönetimi
-
Durumsal farkındalık
EKY’ ne göre tüm bu özelliklerin bir pilotta gelişmiş olması gerekir. Özellikle iletişim konusu EKY’ de çok büyük bir önem taşımaktadır. Grup halindeki insanları idare etmek tek bir kişiyi idare etmekten daha zordur. İnsan psikolojisi ve iletişim tekniklerini biliyor olmak, stres ile mücadele, kızgınlıkla başa çıkma, kargaşayı önleme gibi konular hakkında bilgi sahibi olmak; bu konuda çözüme ulaşmak için fayda sağlayacaktır.
Etkili görevlerin gerçekleştirilebilmesi için, hatalardan uzak durmak için, kişiden kişiye bilgi alışverişi ve durum muhakemesini devam ettirmek için iletişim önemlidir. Uçuş ekibi içinde etkin bir iletişim, ekip koordinasyonu konusunda daima temel esası teşkil etmiştir. İletişimin anahtarı söylenen veya alınan mesajın anlamıdır. Sağlıklı iletişimi oluşturan etkin beceriler 4 ana başlık altında toplanır.
-
Mesajı Dikkatlice Oluşturmak
-
Empati Kurabilme
-
Aktif Dinleme
-
Geribildirim Verme
Havacılık bir ekip işidir. Çünkü havacılıkta önce emniyet ve sıfır kaza kırım hedefine ulaşmak ancak birbirine bir zincirin halkaları gibi bağlı, ortak çalışma kültürüne sahip, paylaşımcı, ortak değerleri olan ekip üyeleri ile başarılabilir.
EKY Eğitimleri 7 Ana Başlık içerir
- İletişim
- Durumsal Farkındalık
- Problem Çözebilme / Karar Verebilme
- Liderlik
- Stres Yönetimi
- Kişilerarası İlişki Kurma Yeteneği
- Kritik Yapabilme
Kazaların Yaklaşık %70 ‘İ İnsan Kaynaklı Problemlerden Kaynaklanır. Bu Problemlerin Temelinde Yer Alan 4 Ana Husus
Zayıf kararlar verme
-Etkin olmayan iletişim
-Yetersiz liderlik özellikleri
-Zayıf yönetim
Çatışmanın Temel Nedenleri
-Bilgi Farklılıkları
-Algılama Farklılıkları
-Değer Ve İnanç Farklılıkları
-Kaynakların Kısıtlı Oluşu
-Ben Merkezcilik
-Güven Eksikliği
Ekiplerin Beş Temel Aksaklığı
Geliştirilmesi Gereken Beceriler Nelerdir ?
-İletişim Becerileri
-Kendini İdare Etme Becerileri
-Sosyal Beceriler
-Araştırma Becerileri
-Düşünme Becerileri